Trong quá trình phát triển và hội nhập, những người “giữ lửa” văn hóa truyền thống tại lễ hội Mường Đeng đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa tinh túy của dân tộc để truyền lại cho thế hệ trẻ.
Lễ hội Mường Đeng - lễ hội mang nét văn hóa độc đáo của dân tộc Thái đen thuộc xã Yên Thắng, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa, được gìn giữ và phát huy qua nhiều thế hệ. Vừa qua, Lễ hội Mường Đeng năm 2024 được tổ chức trong 3 ngày 11-13/10 trên địa bàn xã.
Đây là lễ hội được thực hiện từ xa xưa, gắn với lịch sử phát triển của người dân Thái đen. Lễ hội có ý nghĩa quan trọng với người Thái đen thuộc xã Yên Thắng. Những nghi lễ truyền thống đến các hoạt động văn hóa lễ hội không chỉ là dịp để cộng đồng gắn kết, mà còn là cơ hội để giới trẻ hiểu và trân trọng giá trị văn hóa dân tộc của người Thái tại địa phương.
 |
| Lễ hội mường đeng 2024 (Ảnh Minh Tâm) |
Với 9 thôn, bản cùng sinh sống, trong đó có hơn 90% là người dân tộc Thái, xã Yên Thắng là mảnh đất giàu bản sắc văn hoá với những phong tục, tập quán và nét đặc sắc riêng. Tuy nhiên, điểm riêng của cư dân nơi đây có nguy cơ bị mai một do sự ảnh hưởng của lối sống hiện đại.
Đứng trước thực trạng đó, Đảng ủy, UBND, HĐND xã Yên Thắng đã có những tiêu chí, chỉ đạo nhằm phục dựng, gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa của địa phương. Bên cạnh đó, các thế hệ trẻ cũng chung tay, góp sức tham gia với mong muốn ngày càng phát huy, lan tỏa tinh hoa dân tộc. Những người cao tuổi đã tập hợp thành lập các đội văn nghệ, câu lạc bộ giữ gìn bản sắc văn hoá để khôi phục và duy trì tiếng hát, điệu múa, trang phục truyền thống của dân tộc.
“Tuổi cao gương sáng”
Già làng Lò Viết Lâm (70 tuổi, bản Ngàm Pốc, xã Yên Thắng, Lang Chánh, Thanh Hóa) được biết đến là người có uy tín trong thôn. Những năm qua, ông sưu tầm, luyện tập và phổ biến các bài hát, điệu múa của dân tộc Thái đen trong cộng đồng, tổ chức thành lập và là chủ nhiệm Câu lạc bộ Văn hóa Dân gian xã Yên Thắng (CLB Văn hóa Dân gian).
Ông cho biết: “Từ năm 2020, Đảng ủy, UBND, HĐND xã đã có tiêu chí và phục dựng lại lễ hội Mường Đeng. Tuy nhiên, nhận thấy thế hệ con cháu bây giờ am hiểu và nhìn nhận về bản sắc văn hóa dân tộc có phần bị mai một do những tác động khách quan từ cuộc sống, nên chúng tôi đã thành lập CLB ngoài việc gìn giữ, phát huy và lan tỏa những nét đẹp của bản sắc dân tộc Thái đen, trách nhiệm của chúng tôi cũng có phần vận động, tuyên truyền, giúp con cháu nhìn nhận sâu sắc về lễ hội, về bản sắc dân tộc”.
 |
| Già làng uy tín bản Ngàm Pốc, Chủ nhiệm CLB Văn hóa Dân gian - ông Lò Viết Lâm (Ảnh: Minh Tâm) |
Trong những giai đoạn đầu hoạt động, CLB Văn hóa dân gian gặp nhiều khó khăn do số lượng thành viên ít, rải rác ở khắp địa bàn xã. Bên cạnh đó việc đi lại hết sức khó khăn nên công tác vận động, triệu tập thành viên CLB không dễ dàng. Nhưng qua quá trình tuyên truyền, kết hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, CLB được ủng hộ, xuất hiện ở các kênh thông tin đại chúng, lồng ghép trong các hội nghị của thôn, bản. Trên cơ sở đó, thành viên CLB cũng từng bước có trách nhiệm hơn trong việc duy trì, phục dựng và quảng bá trong thời gian vừa qua.
 |
| Trong quá trình hoạt động, CLB Văn hóa Dân gian được tỉnh giới thiệu và đi học tập, thăm quan tổ chức biểu diễn tại Hà Nội và Bình Định, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng bằng khen |
Tuổi trẻ gìn giữ, tiếp nối và phát huy
Thế hệ trẻ không chỉ tiếp nhận nhiều giá trị văn hóa truyền thống mà còn tiếp xúc và hòa nhập với những giá trị văn hóa mới. Họ là lực lượng có khả năng tạo ra những sản phẩm văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. Nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, tuổi trẻ Yên Thắng đã triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa trong những năm qua, góp phần thúc đẩy và bảo tồn nền văn hóa người Thái đen, đặc biệt là các giá trị văn hóa trên địa bàn xã.
 |
| Thế hệ trẻ xã Yên Thắng tham gia hoạt động quảng bá sản vật địa phương trên mạng xã hội (Ảnh: Tuổi trẻ Lang Chánh) |
Đồng thời, lớp trẻ tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng về văn hóa địa phương do huyện, xã tổ chức. Trong dịp lễ hội Mường Đeng 2024, thế hệ trẻ Yên Thắng tham gia vào các hoạt động văn hóa dân gian như khèn bè, khặp thái…
Đồng chí Hà Ngọc Hòa - Bí thư Đoàn Thanh niên xã Yên Thắng cho biết: “Sau khi lễ hội được phục dựng, thế hệ thanh niên chúng tôi đã tích cực tham gia, tìm hiểu văn hóa nghệ thuật dân gian. Đa số trong thế hệ trẻ, ít người biết đến các loại hình nghệ thuật đó, do đòi hỏi cần có giọng điệu đặc trưng, năng khiếu và cả sự sáng tạo từ những kinh nghiệm sống. Tuy nhiên, Đoàn Thanh niên vẫn đang tiếp tục học hỏi, tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm phát huy giá trị văn hóa dân tộc, lan tỏa những nét đẹp ấy qua internet như một cách để quảng bá, giới thiệu”.
 |
| Đồng chí Hà Ngọc Hòa (người ở giữa) - Bí thư Đoàn Thanh niên xã Yên Thắng (Ảnh: Minh Tâm) |
Bên cạnh đó, anh Lò Bá Lực (thanh niên xã Yên TThắn) cho rằng trong thời kỳ hội nhập đang diễn ra trên toàn thế giới, giới trẻ Việt Nam nói chung và cộng đồng thế hệ trẻ người Thái đen tại huyện Lang Chánh nói riêng, đang bị ảnh hưởng của văn hóa phương Tây và một bộ phận có xu hướng làm mai một đi bản sắc dân tộc.
Anh chia sẻ: “Là một người trẻ, bản thân nhận thức rõ vai trò của mình trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc, tôi luôn nỗ lực để mang những giá trị bản sắc dân tộc của mình đến với bạn bè trong nước và quốc tế để mọi người có thể thưởng thức và cùng biết đến văn hóa này thông qua nhiều cách khác nhau. Từ đó, góp phần nhỏ bé vào việc nâng tầm giá trị bản sắc văn hóa dân tộc của mình hơn nữa”.
 |
| Anh Lò Bá Lực - Thanh niên xã Yên Thắng (Ảnh Minh Tâm) |
Song, trong công tác giữ gìn, bảo tồn và phát huy những giá trị, bản sắc văn hóa dân tộc Thái đen, thuộc xã Yên Thắng, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa vẫn còn gặp nhiều bất cập trong việc trong việc quy tụ nghệ nhân đến với lễ hội Mường Đeng. Ngoài ra, cơ sở vật chất còn hạn chế, kinh phí mở các lớp truyền dạy còn khó khăn hay một bộ phận thanh niên học tập và làm ăn xa quê hương nên số lượng tham gia giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc của thanh niên trong xã chưa thật triển vọng.
Triển vọng tương lai
Đồng chí Hà Văn Hạnh - Ủy viên ban thường vụ Đảng ủy, Phó Chủ tịch HĐND xã Yên Thắng cho biết: “Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục gìn giữ lễ hội thông qua nhiều hình thức khác nhau. Đồng thời sẽ tiếp tục các công tác tuyên truyền cho thế hệ trẻ bản sắc văn hóa dân tộc, nỗ lực động viên thế hệ trẻ của địa phương tham gia các lớp học đào tạo, bồi dưỡng về các giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Thái để xã Yên Thắng có được nguồn cán bộ chất lượng”.
 |
| Đồng chí Hà Văn Hạnh - Ủy viên ban thường vụ Đảng ủy, Phó Chủ tịch HĐND xã Yên Thắng (Ảnh: Minh Tâm) |
Trong giai đoạn 2017 - 2018, được sự đồng ý của Sở Văn hóa Thể Thao tỉnh Thanh Hóa và huyện Lang Chánh, xã yên Thắng được tôn tạo lại lễ hội Chá Mùn (một phong tục được tổ chức trong lễ hội Mường Đeng) của người Thái. Đến tháng 8/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chứng nhận đây là di sản văn hóa phi vật thể và sẽ đón nhận vào tháng 5/2025.
Ngô Quỳnh, Ngọc Ánh, Minh Tâm
Liên hệ tin bài, họp báo, bảo trợ truyền thông:
media@goldstar.com.vn
Đăng ký đề cử BESTFACE AWARDS 2024: Dangky.Bestface.vn
BESTFACE AWARDS 2024 tôn vinh những gương mặt hoạt động nổi bật và đóng góp tích cực cho cộng đồng. Nếu bạn đã từng được xuất hiện trên trang Giaitrivanhoa.vn, hãy nhanh tay đăng ký với BTC để BTC tổng hợp thông tin và chia sẻ nhiều hơn với người hâm mộ về bạn.
Thời gian nhận đề cử và bình chọn: Từ ngày 01.06.2024. Đêm Gala Vinh danh dự kiến tháng 12/2024 tại TP.HCM.
BESTFACE AWARDS 2024 tôn vinh những gương mặt hoạt động nổi bật và đóng góp tích cực cho cộng đồng. Nếu bạn đã từng được xuất hiện trên trang Giaitrivanhoa.vn, hãy nhanh tay đăng ký với BTC để BTC tổng hợp thông tin và chia sẻ nhiều hơn với người hâm mộ về bạn.
Thời gian nhận đề cử và bình chọn: Từ ngày 01.06.2024. Đêm Gala Vinh danh dự kiến tháng 12/2024 tại TP.HCM.
.jpg)
.jpg)
